Απέναντι από την Πύλη στο νομό Τρικάλων και διασχίζοντας τη γέφυρα βρισκόμαστε στον παλαιό οικισμό της Πόρτας Παναγιάς στην απένατι όχθη του Πορταϊκού ποταμού στρίβοντας αριστερά όπου και βρίσκεται ο ναός. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά και βυζαντινά μνημεία της περιοχής. Ιδρύθηκε το 1283 από τον σεβαστοκράτορα Ιωάννη Άγγελο Κομνηνό Δούκα, γιο του Μιχαήλ Β΄ Δούκα ο οποίος ήταν δεσπότης της Ηπείρου. Παρκάρετε το όχημά σας είτε λίγο πριν τον οικισμό είτε στον άπλωμα που έχει μετά την εκκλησία, εκεί που θα βρείτε και ένα καφέ.
Ο ναός της Πόρτας-Παναγιάς αποτελείται από τον κυρίως ναό που χαρακτηρίζεται ως τρίκλιτη βασιλική και στο εσωτερικό διασώζονται τοιχογραφίες του 18ου αιώνα. Χαρακτηριστικά ειναι τα δύο ψιφηδωτά στην είσοδο της πύλης του ιερού με την Παναγιά δεξιά και το Χριστό αριστερά αντίθετα από όλες τις άλλες εκκλησίες και την παράδοση του Χριστιανισμού. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της περιοχής που αξίζει πραγματικά να το επισκεφθείτε και ένα επίσης στοιχείο που την κάνει μοναδική είναι οτι αντίθετα με τις υπόλοιπες εκκλησίες είναι στο ιερό του ναού, όπου εκεί βλέπουμε δύο ψηφιδωτά ένα του Χριστού και ένα της Παναγίας, με τον Χριστό αριστερά και την Παναγία δεξιά, αντίθετα προς τη χριστιανική παράδοση.
Οι εξωτερικοί τοίχοι μέχρι το ύψος των 2 μέτρων είναι κατασκευασμένοι από μεγάλους ασβεστόλιθους, μερικοί από τους οποίους σχηματίζουν σταυρούς. Τα παράθυρα περιβάλλονται από τοξωτά πλαίσια που φτάνουν ως την ποδιά τους. Ακόμη εκτός από τον κυρίως ναό υπάρχει ο εξωνάρθηκας ο οποίος κατασκευάστηκε στο τέλος του 14ου αιώνα και έχει σχήμα σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με τρούλο.
Το μεγαλύτερο μέρος του γλυπτού διακόσμου και των ψηφιδωτών της Πόρτας Παναγιάς καταστράφηκε κατά την πυρκαγιά του 1855.
Για να βρεθείτε στην Πόρτα Παναγιά, κατευθυνθείτε από τα Τρίκαλα προς την Πύλη Τρικάλων όπου θα βρείτε σχετικές ταμπέλες προς τον οικισμό. Η Πύλη Τρικάλων απέχει 20 λεπτά από τα Τρίκαλα. Εναλλακτικός τρόπος για να πάτε στην Πόρτα Παναγιά είναι να παρκάρετε το όχημά σας στο πέτρινο γεφύρι της Πύλης (που βρίσκεται λίγα λεπτά μετά την Πύλη) να περάσετε το γεφύρι στην απέναντι όχθη του ποταμού και να ακολουθήσετε το μονοπάτι στα δεξία σας. Η διαδρομή δίπλα από το ποτάμι είναι πανέμορφη και εύκολη όπου σε περίπου 20 λεπτά θα βρεθείτε στον οικισμό και στην εκκλησία της Πόρτα Παναγιάς.
