Είναι μία περιοχή ιδιαίτερης περιβαλλοντικής σημασίας και ιδρύθηκε το 1992 με προεδρικό διάταγμα, είναι το πρώτο της χώρας μας και το μεγαλύτερο της Ευρώπης. Το Πάρκο χωρίζεται σε δύο ζώνες , την Α’ ζώνη της αυστηρής προστασίας, όπου ισχύουν ιδιαίτερες ρυθμίσεις ανάλογα με την κατάσταση της περιοχής , και την Β’ ζώνη που περιλαμβάνει την Αλόννησο, την Περιστέρα και τα Δύο Αδέρφια. Μπορείτε να επισκεφθείτε μερικά από αυτά με σκάφος. Η χλωρίδα και η πανίδα του οικοσυστήματος του πάρκου είναι πλούσια με πολλά είδη ψαριών, πτηνών, ερπετών και επίσης θηλαστικών. H μεσογειακή φώκια, το κόκκινο κοράλι, ο μαυροπετρίτης, ο αιγαιόγλαρος, ο θαλασσοκόρακας και το αγριοκάτσικο των Γιούρων είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά είδη που υπάρχουν στη περιοχή.
Οι φώκιες monachus monachus είναι 500 με 600 στον αριθμό περίπου σε όλο το κόσμο. 50 από αυτές ζούνε στο Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου. Η Φώκια monachus monachus πήρε το όνομά της επειδή δε ζει σε μεγάλες ομάδες προτιμώντας την απομόνωση από την ανθρώπινη παρουσία. Είναι θηλαστικά και γεννούν ένα μωρό το χρόνο, το μήκος του μπορεί να φτάσει τα 2,5 μέτρα, ζυγίζουν μέχρι και 350 κιλά, μπορεί να φτάσει σε ηλικία τα 45 χρόνια, τρώνε ψάρια και χταπόδια και ζούνε μόνο σε πεντακάθαρα νερά. Το νησί Πιπέρι είναι ο πυρήνας του Θαλάσσιου Πάρκου, απογορεύεται αυστηρά να το προσεγγίσουμε σε απόσταση μικρότερη των 3 ναυτικών μιλίων γιατί στις σπηλιές του αναπαράγωνται οι φώκιες. Στην Κυρά Παναγιά μπορείτε να κατεβείτε για το μοναστήρι, στην Ψαθούρα επιτρέπεται η προσέγγιση από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου, στο μαντράκι της Ψαθούρας μπορείτε να κολυμπήσετε αλλά όχι να διανυκτερεύσετε, όπως και στα Σκάτζουρα επίσης. Καταδύσεις δεν επιτρέπονται παρά μόνο η ελεύθερη με μάσκα και αναπνευστήρα. Ακόμα επιτρέπεται η επεγγελματική αλιεία και για τους ερασιτέχνες το ψάρεμα με συρτή και καθετή. Δεν επιτρέπεται όμως το ψαροντούφεκο.
Δεν είναι βέβαιο οτι οι επισκέπτες θα δουν φώκιες, μπορεί βέβαια να δουν κάποιο δελφίνι να ακολουθεί το σκάφος τους. Το Πάρκο είναι επίσης σημαντικός σταθμός για αποδημητικά πουλιά, την άνοιξη και το φθινόπωρο. Μικρά και μεγάλα πουλιά, όχι μόνο θαλασσοπούλια, αλλά και μικροσκοπικές συλβίες και όμορφα κιρκινέζια, περνούν από το Πάρκο σε σμήνη, καθώς κινούνται από και προς τους τόπους πολλαπλασιασμού τους στη βορειοανατολική Ευρώπη.
Μερικά ακόμα αξιοθέατα του Πάρκου είναι η σπηλιά του Κύκλωπα στα Γιούρα, στην οποία βρέθηκαν τα παλιότερα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στο Αιγαίο από το 8.600π.Χ. – 4.000π.Χ. , στην Αλόννησο η Μπλε σπηλιά που λέγεται σπηλιά Παπανικολή γιατί εκεί έβρισκε καταφύγιο στα χρόνια του πολέμου το υποβρύχιο, απέναντι σχεδόν από το ακρωτήριο Παλιοφάναρο του νησιού Περιστεράς. Ο Φάρος της Ψαθούρας με εστιακό ύψος 40 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας κτίστηκε στο τέλος του 19ου αιώνα και πρωτολειτούργησε το 1895. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό λιθόκτιστο κτίσμα που σήμερα δουλεύει με ηλιακή ενέργεια, είναι από τους ψηλότερους στο Αιγαίο με ύψος 29 μέτρα περίπου και από το 2001 χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βορείων Σποράδων είναι Μέλος του MedPAN (Network of Marine Protected Areas in the Mediterranean).
